2016 SOUTH AMERICA - PERU / CUSCO - GEZI NOTLARI / 3

      Yaklasik 40 dakika sonra soguk ve yagmurlu bir havada Cusco'ya iniyoruz, disari ciktigimda tur rehberinin beni bekledigini goruyorum.

       Ben Cusco’da da dort gunluk bir tur almistim. Internetten arastirdigimda, turun bana daha ucuza mal oldugunu gormustum. Beni karsilayan tur rehberimiz Maria hava alanindan kalacagim otele kadar bana eslik ediyor. Kalacagim otel San Francisco Plaza’da  cok buyuk bir marketin tam karsisinda. Dogal bitkiler satan renga renk giysileri ile yerel koylu kadinlari  cadde de oturmus, satis yapiyorlar. Sonra gordum ki sabah saat 6 da gelip saat 9 a kadar orada kaliyorlar. 

Cusco Balkon'lu sokaklar

       Otelime geldigimde resepsiyon'daki kiz  hemen coco cayi ikram ediyor, yukseklige iyi gelecegini soyluyor.  Maria yarinki sehir turumuz  hakkinda bilgi verip beni 7.30 da otelden alacagini soyleyip  ayriliyor, bende islemleri bitirip odama cikiyorum, esyalari birakip kendimi Cusco’nun tas dar sokaklarina atiyorum.

       Cusco, Inkalarin bassehri, deniz seviyesinden yuksekligi 3400 metre.Tarihi dokusunu hala koruyor. Tas sokaklari, 2-3 katli balkonlu evleri ile colonial bir sehir oldugunu hemen gorebiliyorsunuz.

      Cusco ayni zamanda Sacred Valley’e acilan kapi. Ispanyollar Peru'ya geldiklerinde Inka Krali Huayna Capac ulkeyi guney ve kuzey olarak ikiye ayirip, yonetimlerini ogullari Atahulpa ve Huascar arasinda paylastirir. Tam bu sirada da Francisco Pizzaro onderligindeki Ispanyollar, Peru’ya geldiklerinde iki kardes arasinda savas devam eder, Hayatlarinda hic at gormeyen Inka’lar, zirhlar icindeki Ispanyollari gorunce, onlari Tanri olduklarini dusunurler ama kisa bir sure sonra Tanri olmadiklarini anlayinca is isten gecmis olur. 

Plaza de Armes

        Atahulpa yakalanir, Pizzaro, bir oda dolusu altin karsiliginda krallarini serbest birakacagini soyler. Inkalar krallarini serbest birakma karsiliginda bir oda dolusu altin, iki oda dolusu gumus ve Pachacutec tarafindan yaptirilmis  Qorikancha tapinaginin  tavan ve duvarlarini kaplayan altin kaplamalari verirler. Pizzaro aldigi bunca ganimete ragmen Atahulpayi bogdurarak oldurtur, .Bir taraftan da, Ispanyollarin kitaya getirdigi hastaliklara yerli halkin bagisikligi olmadigi icin, halk hastaliktan kirilir. Atahulpa’nin olumunden sonra bazi gerilla savaslari olsa da, cok kanli bir sekilde bastirilir, boylece Inka Kralligi son bulur. Kisa bir bilgiden sonra tekrar sokaklara donelim.

Sokaklarda geleneksel kiyafetleri ile kucaginda en az kendisi kadar kucuk lama ile “Foto amigo” diyen cocuklarla cok az bir para karsiliginda fotograf cektirebilirsiniz.

    Insanlarin ozeline hep saygili oldum izin almadan fotograflarini cekmedim, izin istediginizde zaten cok az bir para karsiliginda izin veriyorlar. Ben Christmas donemine denk geldigim icin bazi senliklere tanik oldum, muzik esliginde geleneksel kiyafetleriyle sokaklarda dans eden genc kiz ve erkeklerin gosterileri muthis guzeldi.

 Cusco’ya ilk olarak 25 sene once geldigimde cok kucuk bir yerdi, hemen hemen hic araba yoktu, o zaman sehrin nufusu 85 bin simdi ise 500 bin civarindaymis

 Yukseklikten dolayi bas agrisi, bas donmesi basliyor, doktorun verdigi haplardan bir tane aliyorum, bakalim faydasi olacak mi? Gerci bir gun sonra vucut yuseklige alisiyormus. Bir de Cusco'da hava sartlari surekli degisiyor, sabah ve aksamlari soguk ogleden sonra ise cok sicak, onun icin gunes kremi, gunes gozlugu ve ozellikle yagmurluk almayi unutmayin, benim kaldigim dort gunun uc gunu  yagmurluydu . 2007 senesinden sonra Peru'da turizm patlamasi olmus.

Inca Savascisi

       Maria bize butun Peru'da 37 bin tur rehberinin oldugunu soyledi. Burada dikkatimi ceken sokaklarda kucuk bir cop bile yok. Uniformali, maskeli, sapkali genc kizlar sokaklari surekli temizliyor, Trafik idare eden polislerin hepsi genc kiz, Lima gibi burada da 3-5 sigara icen gordum onlar da turistlerdi.

       Ana caddede hediyelik esya satan yerler var, alpaca kazaklarin fiyati 35-40 sol, pazarlik yaparsaniz 30 sol yani 10-15 dolara harika alpaca kazaklari alabilirsiniz.

       Cusco’da altin ve bakir madenleri varmis, zaten sehrin nufusunun bu kadar artmasinin nedenlerinden biri bu madenlermis. Disaridan cok insan Cusco’ya goc edip kontrolsuz bir sekilde sehri cevreleyen daglara gecekondular yapmislar.

La kantoza da cok guzel bir pizza yedikten sonra otele donuyorum,  yarin sabah tam gun sehir turumuz var.

  Maria sabah 7.30 da gelip beni otelden aliyor, benimle beraber minubuste bir Sili'li, Iki Ingiliz, bir Japon, iki Ispanyol ve  Hollandali baba ogul var.

Maria bize turist biletlerini verdi. Bu biletler iki gunluk biletler. Disardan $40 dolar verip alabiliyorsunuz ve 16 degisik yeri bununla ziyaret ediyorsunuz. Bu bileti almanizi  tavsiye ederim yoksa her gittiginiz yerde para odemek zorunda kaliriniz, size astari yuzunden pahaliya patlar. 

Sevgi

Hava soguk ama en azindan yagmurlu degil. Vucut, yukseklige de yavas yavas alisiyor. Her ne kadar dunku gibi degilse de hizli hareket ettigimde nefes nefese kaliyorum, onun icin mumkun oldugu kadar yavas hareket etmeye calisiyorum. 

Inca Tas Duvarlar

Ilk gittigimiz yer Qoricancha Tapinagi, ya da Quechua dilinde (altin kale) ya da altin tempo, bu tapinak ilk olarak Manco Tapac tarafindan yapilmis sonra Pachautec tarafindan bazi yapilar eklenmis. Elimizdeki turist biletini damgalatarak iceri giriyoruz. Ispanyollar 17. yuzyilda Inka’lardan kalan duvarin ustune cikarak Santa Domingo kilisesini insa etmis, bu nedenle binada iki ayri mimari tarzini hemen gorebiliyorsunuz.

Inkalardan kalan duvarlar bicakla kesilmis gibi ve bloklar halinde, taslari oyarak bir birinin ustune oturtulmus, taslarin arasinda cimento kullanilmamis, lama tuyu ve bir tur kaktusten elde ettikleri yapistiricilar kullanilmis. Inka’larin duvar isciligine hayran kalmamak mumkun degil. 

  

1950 depreminde butun binalar yikilmis, sadece Inka’lardan kalan binalara bir sey olmamis. Ispanyollar calmadan once binanin butun duvar ve tavanlari altin islemelerle kapliymis, Inka’lar altin ve gumusu Tanri’lar icin kullanirmis. Altin gunesi, gumus ayi temsil ediyormus.

Ikinci ziyaret ettigimiz yer Plaza de Armes meydanindaki Basilica Cathedrali. Bu katedral 1983 yilinda UNESCO dunya mirasina alinmis, yapim tarihi ise 1721. Inka’lardan kalma blok taslardan insa edilmis olup, temeli 10 metre asagi iniyormus.

Ben dunyanin bir cok yerinde katedral gordum ama hic bu kadar guzelini gormedim. Ispanyollar Inkalardan kalma blok taslari boyamislar. Kilisenin duvarlari, sutun ve tavanlari altin ve gumus islemeli. Katedral uc bolum olarak yapilmis, ilk ana girisin sag ve solunda kiliselerden olusmus. 

Katedralin icinde cerceveleri altin islemeli buyuk boy 400 tane tablo bulunmakta. Kalin altin islemeler tam bir sanat harikasi. Kilisenin zemininde bu katedralde gorev yapmis papazlarin mezarlarinin oldugu odalar bulunuyor.

Katedralden ciktiktan sonra Plaza de Armes’da ki Quechua dilinde “Huacaypata” (toplanma yeri) olan meydanda Inka savascisinin fotografini cekiyorum, sansimiza hava cok guzel. Bizim sehir turumuz bittigi icin gruptan ayrilip, ara sokaklari dolasiyorum,

         Bu sirada Cuzco’nun pek cok yerinde dalgalanan gok kusaginin rengindeki bayrak dikkatimi cekiyor ben “Gay’lerin bayragi’nin ne isi var “ merak ediyorum. Ertesi gun Maria’ya sordugumda, Quechua yerlilerinin dayanismasini simgeleyen gok kusaginin renklerinden olusan Inka bayragiymis. Belki de “Gay’ler kendi simgeleri olan gok kusagi bayragini Inka’lardan esinlenmistir.

Ayakkabi boyacilari

Bu sokaklari hic cekinmeden saatlerce dolasabilirsiniz, Cuzco cok emin bir sehir,

 yiyecek konusunda ise hic sikinti yasamassiniz , baliklari inanilmaz lezzetli fiyatlari da cok uygun.   Otelimizin karsisindaki San Pedro Marketinde ogle yemegini cok ucuza halledebilirsiniz.

Unuformali bir temizlik iscisi

Plateros Street: Carpe Diem Italyan restorani

Plaza de Armes’de Café Bagdat

Calle Sophi’ de ; La Cantoza ki sehrin en iyi pizzasi burada.

Calle  Sophi’de; Mr sup en iyi secenekler

Plaza de Armas’da sicak bir atmosferi olan Irish barda biranizi icebilirsiniz,

Aksam uzeri yemekten sonra otelime donuyorum, resepsiondaki kizdan bir kahve istiyorum, kahvemi icerken gozum kizin izledigi televizyona takiliyor. Ne izliyorsun diye sordugum da aksanli bir sekilde “Fatma Gul diyor, Turk oldugumu soyledigimde kizin gozleri parliyor “ilk kez bir Turk’le karsilastim” diyor

Biraz sohbet ettikten sonra odama cikiyorum, Yarinki turumuz yarim gun, ogleden sonra basliyor, sabah bana ait.

Sabah erkenden kalkip kahvaltimi yaptiktan sonra  otelin karsisindaki marketi geziyorum, Akliniza gelebilecek her sey var. Burada kucuk kulubelerden birinde ogle yemegi yiyorum, muthis lezzetli bir balik ve fiyati cok ucuz.

TARIHI BILGILER ; ANTOINE B. DANIEL" INCA"

YARIN ; PISAC VE OLLANTAYTAMBO SACRED VALLEY

Sokak'da dans gosterisi