2023 SOUTH AMERICA / BRAZIL AMAZONAS

Antarktika'dan ciktiktan bir ay sonra Brezilya'nin en buyuk eyaleti olan Amazonas bolgesine ayak bastim. Oncelikle bir konuya aciklik getireyim. Bezilya'nin Amazonas eyaleti ile Guney Amerika'nin Amazon bolgesi farkli seyler.

Berezilye'nin Amazonas eyaleti ulkenin kuzey batisinda yer aliyor. Bolge ismini Amazon nehrinden almakta. 18. yuz yilda Portekiz'liler bolgeye gelip kaucuk ticaretine basladiktan sonra basta Manaus olmak uzere bolge hizla gelismis.

1750 yilinda Portekiz Imparatorluguna baglanmis.1889 yilinda ise Brezilya'nin bir eyaleti olmus. Amazonas kuzey batisinda Kolombia, kuzeyinde Venezuela, guney ve guney dogusunda Para, batisinda ise Peru bulunuyo.

Amazonas eyaletindeki butun sehirler nehir kiyisina kurulmus. Baskenti ve en buyuk sehri 2 milyondan fazla nufusu ile Manaus. Benim bu bolgede ilk ziyaret ettigim yer Belem oldu. Belem; Para eyaletinin baskenti olup Amazonlara acilan bir kapi ve ayni zamanda onemli bir liman kenti. Belem "Guajara" korfezinde "Guama" nehrinin agzinda yer aliyor.

1616 yilinda ilk Avrupali somurgeciler gelmis. Aluminyum, demir, Brezilya bagdemi, ananas sehrin ekonomisinde onemli bir yere sahip.

Belem'de gezilecek yerler; 

Docas Station; Turistlik cok buyuk bir alan. Restoranlarin, hediyelik esya satan dukkanlarin ve oturup dinlenebileceginiz bir istasyon.

Mercado ver-o-Peso; Ducas Stationdan guneye dogru yururseniz Latin Amerika'nin en buyuk acik hava marketi olan ve Guajama nehrinin kiyisinda bulunan Mercado ver -o- Peso'yu gorursunuz.1429 yilinda Portekizli'ler vergi toplamak icin yapmislar. Cesitli bitkiler, meyveler, baliklar ve el sanatlari bulabilirsiniz. Yalniz aksam saat'lerinde cok dikkatli olun. Marketten guneye dogru yurudugunuzde nehir kenarinda somurge doneminden kalma rengarenk binalar gorursunuz.

Praca D. Petro II; Belem'in ilk meydani. Parkin ortasinda bulunan anit General Gurjao'nun anisina yapilmis. 

Forte do Castelo; gene ayni bolgede yuruyerek bu kaleye gelirsiniz. 1616 yilinda Portekiz'liler tarafindan, Guama nehri ile Guajara Bay agzina insa edilmis bir kale. Ozelligi ise Belem'de yapilan ilk tas bina.

Casa das Onze;  Kalenin hemen arkasinda bulunan bu bina muze olarak kullanilmakta.

Belem Cadhedral'i; 1759 yilinda barok mimari tarzi ile insa edilmis. 1782 yilinda bitirilmis. Kilisenin icindeki mermerler Italya'dan ithal edilmis.

Antonio Lemos Placio; 1860 yilna yapilan bina sanat muzesi olarak kullaniliyor. 

Fonte do Castelo kalesinin tam karsisinda iki can kulesi olan tamamen beyaz renklerin hakim oldugu bir kilise gorursunuz. 1640 yilinda camurdan yapilan bina 1753 yilinda Italyan Mimar Antonio Jose Landi tarafindan barok tarzi ile tastan insa edilmis. Kilisenin tam karsisinda icinde anit bulunan buyuk bir park var.

SANTAREM;

Belem'den ayrildiktan sonra devase Amazon nehrinde yol aliyoruz. Yeri gelmisken Amazon nehri hakkinda bir seyler yazayim. Amazon nehri o kadar genis ki eger nehirde yol aldiginizi bilmeseniz acik denizde oldugunuzu dusunursunuz. Cunku saginizda, solunuzda hic bir tarafta kara goremessiniz.

Amazon nehri, dunyanin en genis, Nil nehrinden sonra da dunyanin en uzun ikinci nehri. Peru'nun Andes dglarindan dogup, Peru, Colombia, Brezilya, Bolivya, Ekvator ve Venezuela'dan gecip Atlas Okyanusuna dokuluyor.

Iki gunluk bir nehir yolculugundan sonra Santarem'e geliyoruz. Kent Para eyaletinde. 1661 yilinda Portekiz'liler tarafindan kurulmus. Belem ile Manaus sehirlerinin ortasinda bulunuyor. Brezilya Amazonlarinin en eski ve Para eyaletinin 3. buyuk sehri. Amazon nehri camur renginde akarken, Tapajos nehri temiz mavi renkte akiyor. Bu iki renkte olan su bir birine karismadan kilometrelerce yan yana akiyor. 300 kilometrelik temiz su plajlari ve Amazon yagmur ormanlari ile turistlerin ugrak yeri. 

Santarem'de gezilecek yerler; Santarem'de nehir kenarinda cok guzel, upuzun sahilinde keyfli bir yuruyus yapabilirsiniz. Bu yolda Santrem yazisinin onunde fotograf cektirin.

" Joao Fono Cultural Center" ; Kucuk bir muze, muzeye giris ucretsiz, siz istediginiz kadar bagista bulunabilirsiniz.

Cathedral Senhora: Sehrin tam ortasinda iki can kulesi bulunan eski bir kilise, kilisenin tam karsisinda bir pazar bulunmakta. Sehrin ic kesimlerini dolasirsaniz cok hareketli oldugunu gorur guzel fotograflar cekersiniz.

Yerli halkin bir yerden bir yere gitmek icin kullandigi kucuk gemiler, gemilerin icinde uyumak icin kullandiklari hamaklarin fotograflarini cekebilirdiniz.

BOCA DA VALERIO; 

Amazon ormanlarinin eteginde "Valerio" nehrinin kiyisinda toplam 26 ailenin yasadigi kucuk bir yerlesim yeri. Amazon nehri camur renginde akarken Valerio nehri mavi akiyor. Zaten iki nehrin bulusdugu yeri gorebilirsiniz.

Baco da Valerio' ya ciktiginizda sizi yerli halk ve geleneksel giysileriyle cocuklar karsilar. Bir kac dolar karsiliginda onlarla fotograf cektirebilirsiniz.

Nehirde yarim saatlik bir bot turu alabilirsiniz. Yarim saatlik bir bot turu icin biz kisi basi 5 dolar odedik. Koydeki tezgahlarda yerli halkin yaptigi el sanatlarini dolasip satin alabilirsiniz.

Koyde butun evler nehir taskinlarina onlem olarak direkler uzerine yapilmis. Amazon yagmur ormanlarinda bu tur yuzlerce yerlesim yeri gorebilirsiniz. Bu insanlar her ne kadar bati kulturunu almis olsalar dahi basit bir yasam bicimini tercih ediyorlar.

koy, Okyanusa yaklasik 13,609 km uzaklikta, Para eyaletinin sinirlari icinde olup, butun ulasim botlarla saglaniliyor. Parintins'e yaklasik 30 km uzaklikta, gene en yakin sehir Santarem ve Manaus.

Senede yaklasik bir duzine kadar gemi ugrarmis. Her gemi geldiginde koyde bir bayram havasi varmis. Gemi geldiginde okul tatil ediliyormus. 

Baco Da Valeria'da toplam 27 ogrencisi olan tek siniflik kucuk bir okul ve kucuk bir kilise bulunuyor.

Bu koy'un insanlari " Caboclo" yerlileri. Anlami ise "Bakir derili" demekmis.

 Koy deki botlar ilgi cekici ince uzun olan botlar tek parca agactan ve el ile yapilmis. Yolunuz Santarem yada Manaus'a yolunuz duserse bu kucuk ama bir o kadar da sirin bu koyu gorun derim. Biz cok guzel bir uc saat gecirdik burada.

MANAUS; 

Evet nihayet hayallerimin sehri Manaus, Cocuklugumda severek okudugum cizgi romani Mr. No'un yasadigi sehir.

2.5 milyon nufusu ile Amazonas eyaletinin en buyuk sehri ayni zamanda eyaletin baskenti. Breziya'nin da 7. buyuk sehri.

Kent ismini kuruldugu bolge olan "Manaos" kabilesinden almakta. Kent Rio Negro ve Solimoes nehirlerinin kiyisinda bulunuyor.

Manaus, Amazon uzerindeki en onemli liman kenti olup, Amazon'un iclerine kadar giden nehir turlari icin turistlerin ugrak yeridir.

Manaus'da gezilecek yerler; 

      Manaus'da once mutlaka bir bot turu alin. "Meeting Of Waters" iki farkli su renginin birlesdigini gorebilesiniz. Manaus'a gelip de sularin birlesdigini gormeden giderseniz bu muhtesem doga harikasini kacirmis olursunuz. Encontro Das Aguas denilen nokta'da iki nehir 6 km yan yana akiyor ama bir birine karismiyor. Sularin birbirine karismamasinin tabi ki bilimsel bir aciklamasi var. Nehrin sularinin farkli yogunlukta , farkli isi ve her iki  nehrin de akis hizinin farkliligindan kaynaklaniyor.

Nehir turunda bana ilginc gelen bir de, nehrin ortasinda ki benzin istasyonlari, buraya gelen motorlar benzin alip yollarina devam ediyorlar. Ayrica tur sizi pempe renkte olan yunuslarin oldugu yere goturur. Burada 10 dolar karsiliginda yunuslarin fotografini cekebilirsiniz.

Nehir kiyilarinda direkler ustunde onlarca evlerin oldugu yerlesim yerleri gorursunuz. Tur sizi bir yerli koyune goturur, burada yerel kiyafetler icinde yerlilerin dans gosterisini izler onlarla fotograf cektirebilirsiniz.

Parque Ecologico Jarau; Park 688 hektarlik bir alan icinde, parkt bir gol ve golun ustunde Amazon bolgesinde gorebileceginiz capi 2 metreyi bulan tepsi seklinde yapraklar ve yapraklarin ustunde once beyaz sonra mor daha sonrada koyu kirmizi renk alan cicekler. Bu ciceklerin omru cok kisa oluyormus. Gorulmesi gereken bir doga harikasi. Bot turunu bitirdikten sonra sehri dolasmaya basliyoruz.

Biz yarim gunluk bir sehir turu aldik' GetYourGuide" bu tur sirketini kesinlikle herkese tavsiye ederim. Rehberimiz genis bilgisi ile Manaus ve Amazon hakkinda cok faydali bilgiler veri.

Teatro Amazonas: Manaus'da gorulmesi gereken en onemli yerlerin basinda 1896 yilinda insa edilen Opera binasi gelir. Yapildigi yillarda Guney Amerika'nin en gorkemli binalarindan biriymis Binada kullanilan malzemeler Avrupa'dan getirilmis.

Tiyatronun tepesindeki dom da 36 bin seramik varmis. 198 avizenin bir cogu Venedik'den , 36 bin fayans ise Almanya'dan ithal edilmis.

Palacio Rio Negro; 1903 yilinda Waldemar Scholz adli bir lastik tuccarinin ikametgahi olarak insa edilmis, daha sonra Amazonas eyalet binasi olmus. 1997 yilinda kultur merkezine donusmus. Gorulmege deger bir bina.

Alfandego; "Gumruk Binasi" kamuya acik degil. Ulusal anit olarak koruma altinda. 1902 yilinda Ingiltere'den getirilen pre-fabrik olarak ithal edilmis. Terminalden ciktiginizda ilk bu binayi ve deniz fenerini gorursunuz.

Markado Adolpho Lisboa Pazari; Rio Negro nehri kiyisinda yer alan bina 1882 yilinda insa edilmis. Icinde bulunan taslar Portekiz'den getirilmis. Markette bes koridor bulunmakta. Ulusal anit olarak koruma altinda olan binada yoresel yemeklerin tadina bakar, hediyelik esyalar alabilirsiniz.

Sebze ve Meyve Pazari; Markado Adolpho, pazarina gelmeden once sebze ve meyve pazarini gezin, yerli halkin alis veris aptigi yerde Karpuz, Mengo, Portakal ve cesit cesit meyve ve sebze satiliyor. Fiyatlar ise inanilmaz ucuz. Rehberimize bu fiyatlar bize gore cok ucuz sizin icin nasil diye sordugumda " Mevsim olarak urunun bol oldugunu ve gercekten de ucuz oldugunu" soyledi.

Buradan ciktiktan sonra balik pazarini dolasiyoruz, cok buyuk bir alan icinde kurulan balik pazarinda hayatimda gormedigim kadar balik cesidini gordum. Manaus'da gorulecek yerlerden biride "San Sebastian Kilisesi" 1867 de yapimi baslayan kilise 1888 de acilmis. Opera binasinin karsisinda bulunan kilisenin zeminindaki mermerler Italya'dan ithal edilmis. 

Kilisenin tam karsisinda "San Sebastian" meydani bulunmakta. Meydanin tam ortasinda butun kitalari sembole eden bir anit bulunuyor. Meydandaki taslar dalga seklinde dosenmis; Bunun nedeni Rio Negro ve Rio Solimoes nehirlerini sembole ediyormus.

PARINTINS ;

                                  Manaus'dan ciktiktan bir gun sonra Parintins'e geldik. Manaus'dan, Parintins'e ulasim sadece nehir yada hava yoluyla. Manaus'dan sonra 300 bin nufusu ile Amazon bolgesinin ikinci buyuk sehri. Manaus'un 370 km dogusunda. Atlas Okyanusa uzakligi ise 1450 km.

Parintins'te terminalden ciktiktan sonra sag tarafta inanilmaz guzellikte duvar resimleri ve onlerinde degisik heykeller gorursunuz.

Terminalin sol tarafinda ise butun cadde de boydan boya el sanatlari satan tezgahlar bulunuyor.

Parintins'de her yer yurume msafesinde. Yok ben bu sicakta yuruyemem derseniz sehri gezmek icin "Pedicab" alabilirsiniz.

Terminalden biraz yururseniz "Municipal Market"i gorursunuz. Icinde cesitli hediyelik esyalarin yani sira yiyecek icecek yerleri de bulunuyor. Marketin hemen karsisinde nehrin utunde bulunan kafelerde bira icerek serinliyebilirsiniz.

Parintins'de en cok etkileneceginiz sehrin hemen hemen her yerinde bulunan duvar resimleri ve heykeller olur. Her bir resmin onunde durup fotograf cekeceginize bahse girerim.

Stadyumun arkasindaki duvarda Amazon yerlilerinin kultur ve inanclarini anlatan "Scuiptus" ve " Murals" gorursunuz. Bu sanat eserleri Fabio Martines ve Augusto Tavares tarafindan yapilmis.

Sehrin icinde yuksek binalar goremessiniz. Sehirdeki binalar bir yada iki katli. Caddelerde ise arabadan daha cok motosiklet gorursunuz. Benim dikkatimi ceken; Parintins, hem Belem'den Hem de Manaus'dan daha guvenli ve insanlari daha sicak. 2-3 saatte butun sehri yuruyerek gezebilirsiniz.

Boi-Bumba Festivali; 1966 yilindan beri Boi-Bumba festivaline ev sahipligi yapiyormus. Festival Haziran ayinin  son haftasinda olup Brezilya'nin ikinci buyuk festivalymis.

ALTER DO CHAO;  

                 Amazon bolgesinde en cok sevdigim yer Alter Do Chao; Ben burda Cenneti buldum. Para eyaletine bagli olan Alter Do Chao, harika plajlari ile tam bir sayfiye sehri. 

Ana karaya cok yakin olan ada "Isla of Amor" ask adasi. Bu adanin harika bir plaji ve tertemiz bir suyu var.

Benim sehirde ilk izlenimim, Amazon bolgesinin tatil yeri gibi duruyor, Yerlesim yerinin ic kisimlarinda gorulecek fazla bir sey yok. Kucuk bir meydan, meydanda kucuk bir kilise ve gene kucuk bir okul bulunuyor.

Alter Do Chao'da asil gezilecek yerle kanallar. Burada mutlaka bir bot turu alip kanallari dolasin. Biz kisi basi bes dolar odiyerek bir kanal turu aldik. Nehirdeki agaclar, onlarin suda yansimalari fotograf cekmeyi sevenler icin bulunmaz bir firsat. Bot nehrin iclerinde bir bara goturdu. Burada Bezilya'ya ozgu olan bir icki "Cachaco" yu deneyin.

Tur sizi ayrica Ask adasina getirip yaklasik bir saat nehre girmeniz icin zaman veriyor, 40 derece sicaktan sonra burada nehre girip serinlemek cok iyi geldi.

Mavi renkte akan Rio Tapajos, Amazon nehrinin kollarindan biri. 

Amazon bolgesinde on gun kaldim. Bu bolgeye gelmeden once Amazon'larin bu kadar guzel olabilecegini dusunmemistim. Daha once Peru Amazon'larini gormustum ama Brezilya Amazon'lari bir baska guzel. Sanirim bu bolgeye tekrar daha uzun kalmak icin gelecegim.